وجوه اشتراک و تفاوت قالی سیستان و بلوچ
۱-فنون: اکنون فنون بافت هر دو منطقه یکی است. هر دو با گره فارسی بافته می شوند و تمایل گره به طور عمده به چپ است. قالی بومی یک پود دارد که معمولاً رنگی است. اگر چله باشد رنگ نشده است. دار بافندگی افقی است و با دست گره زده می شود و پود رد می شود.
۲-نقش مایه ها: تعداد نقش مایه های مشترک بین قالی بلوچی و سیستانی بسیار زیاد است. اما هر کدام چیزهایی دارند که دیگری ندارند. نقش چهره انسان مخصوص سیستانیان است و بلوچ ها اگر هم انسان را نقش مایه قرار می دهند به صورت آدمک در می آورند یا به ندرت آن هم با تمام اندام تصویر می کنند. بلوچها به چهره مرد می پردازند و سیستانیان به هر دو چهره و در مواردی تنها به چهره زن.
نام نقش مایه ها بین دو قوم متفاوت است اما شکل آنها یکی است یا بسیار به هم نزدیک است. نقش مایه هایی مثل آهو، بز، ستاره، چپات اشتر، درخت، گل، دودنی و ... نرمش، تحرک و جابه جایی نقش مایه های سیستانی بیش از نقش مایه های بلوچی است.
۳-اندازه ها: قالی های بلوچی معمولاً کوچکتر از سیستانی یافته می شود. اکنون قالی (۳۰۰ * ۱۴۰) در سیستان بافته می شود، در حالیکه این اندازه در بلوچستان کوچکتر است. (بافته های بلوچستان به طور عمده قالیچه است).
۴- نقشه :سیستانیان در قدیم تا اوایل قرن چهاردهم هجری (بیستم میلادی) در تعدادی از نقشه های خود تمایزی بین متن و حاشیه نمی گذاشتند،در حالیکه بلوچها چنین چیزی ندارند. بلوچها هرگز مجلسی نمی بافته اند، در حالیکه سیستانیان مجلسی، به ویژه از خواجه حافظ بافته اند.
نقشه کاخ (هوشنگ شاه؟)ویژه سیستانیها و آن هم به شکلی است که هیچ مانندی با بافته های همدان ساروق و ... (غرب ایران) ندارد.
۵-رنگها: در گذشته رنگ بافته های بلوچ بسیار تفاوت داشته است. هنوز در بافته های سیستانی رنگهای روشنی مثل: سفید، زرد، صورتی و شتری کم رنگ دیده می شود. در حالیکه رنگهای بلوچی همه تند است.
۶-ضمایم: منظور از ضمایم قسمتهای حاشیه ای و کم اهمیت تر قالی مثل گلیمک، ریشه لوار، پرداخت و ... است. قالی سیستانی قدیم گلیمکهای پهنی داشت و هنوز هم گلیمک سیستانی پهن تر از بلوچی است. در ریشه تفاوت عمده ای دیده نمی شود.
لوار بافته های قدیم سیستان پشم بوده و امروزه هم پشم و هم موی بز به کار می رود. اما در بافته های بلوچ به طور عمده موی بز به کار رفته است. قالی سیستان پرداخت ماهرانه تر بافت یکدست تر و سرکجی کمتری دارد.
نظرات شما عزیزان: