دستان سیستان
مهدی بزی الری
 
 

عروسک نوزاد در سیستان ( پوتَک ) :

پوتک واژه ای سیستانی به معنای نوزاد متولد شده، عروسکی مثالی است که زنان نازا با ساختن و نگهداری از آن و سپس نذر کرد، شانس باردار شدن می یابند؛ همچنین مردم برای آن جان قائل اند و مانند کودکی زنده از او مواظبت می کنند.

 

 

توچان و وسایل قنداق ِ آن شامل سارُق ( قنداق ) ، بندُک ، کهنه ، کلاه

 

در بسیاری از روستاهای سیستان زنانی که صاحب فرزند نمی شوند برای آرامش خاطر خود عروسک پوتک می سازند ، چندی او را نگه داشته و آرزوهای خود را با او مطرح می کند. سپس آن را به زیارتگاه برده و نذر آنجا می کنند (یعنی به آنجا هدیه می کنند) تا به شفاعت امام زاده خداوند متعال به او فرزندی عطا نماید. 

همچنین مادرانی که نوزاد دارند پوتکی ساخته و در بالای گهواه کودک نصب می کنند تا کودک با او سرگرم شود و مادر بهتر بتواند به کارهایش برسد. .......

 

 

 

 توچان / عروسک قنداق شده ... روی بَندُک چاقوی کوچک تاشو سنجاق شده است

 

 

 

 چاقوی ِ تاشوی کوچک روی ِ بندک ِ نوزاد

 

 

سارُق ( قنداق )

 

 

 

سارُق ( قنداق ) ، بندُک ، کهنه ، کلاه

 

 

متکا و زیرانداز ِ توچان

 

 

کلاه ِ گوشَک دار

 

* لحظه ای که نوزاد در سارق بسته می شود، یک چاقوی کوچک و زیبا که احیانا از فرزند قبلی بوده قنداق نوزاد بعدی را زینت داده و به آن آویز می شده است. سیستانیان عقیده دارند که آل از آهن می ترسد و کسانی که با آهن سر و کار دارند، از نیروی مافوق طبیعت برخوردارند. { همچنین سیستانی ها معتقدند با قرار دادن چاقو کنار ِ نوزاد ، از ترسیدن و از خواب پریدن نوزاد جلوگیری می شود . در گذشته مرسوم بوده در ششمین شب ِ تولد نوزاد که به شب ِ خیر مرسوم است ، علاوه کارد ، سوزن نیز جلوی ِ بَندُک ِ نوزاد وصل می شد ، آن شب تا صبح اهالی منزل روی ِ سر نوزاد بیدار می نشستند تا مانع از آسیب نیروهای ِ پلید به نوزاد شوند . همچینی در این شب ، دیگ ِ سیاهی را به صورت وارونه جلوی در منزل قرار می دادند و مقداری مدفوع خشک شده ی سگ را برای دور کردن نیروهای ِ شر و اهریمنی از نوزاد در حیاط ِ خانه ، آتش می زدند.

نکته ی جالب تر این که در  افسانه های سیستان ، انسان ِ حیوان نمایی به نام ِ بزلنگی که نیمی انسان و نیمی بز است نیز در صورت همراه داشتن چاقو شی ِ نوک تیز از آسیب زدن به انسان خودداری می کند. }

 

 منبع : نقل از سایت سرای فرهنگ و هنر سیستان

 گلستانه، مزار. سور و سوگ در سیستان. مشهد: عروج اندیشه، 1388. ص 41- 42.

عظیم پور، پوپک. ف‍ره‍ن‍گ‌ ع‍روس‍ک‌ه‍ا و ن‍م‍ای‍ش‌ه‍ای‌ ع‍روس‍ک‍ی‌ آی‍ی‍ن‍ی‌ و س‍ن‍ت‍ی‌ ای‍ران‌. ت‍ه‍ران‌: ن‍م‍ای‍ش‌،۱۳۸۹ . ص 495.


نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:






ارسال شده در تاریخ : دو شنبه 21 اسفند 1391برچسب:توچان , عروسک, لوبتک, سیستان,زابل, :: 8:15 :: توسط : مهدی بزی الری

درباره وبلاگ
به نام ایزد دانا و توانا باسلام و درود فراوان این وبلاگ در نظر دارد سیستان باستانی را با تاریخی سراسر افتخار و حماسه در حد توان حداقل به فرزندان این سرزمین بیشتر معرفی کند تا همان گونه که این سرزمین به فرزندان برومندش مباهات میکند مردمش نیز به سرزمین مادریشان افتخار کنند. باشد که موجبات رضایت ایزد را فراهم کنیم.
موضوعات
آخرین مطالب
نويسندگان
پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان دستان سیستان و آدرس dastansistan.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.